Oligofazja to brak lub opóźnienie rozwoju mowy wynikające z niepełnosprawności intelektualnej. Zaburzona jest treść wypowiedzi, forma gramatyczna i artykulacja.

Upośledzenie umysłowe wiąże się z niedorozwojem wyspecjalizowanych struktur mózgowych odpowiedzialnych za przebieg złożonych procesów psychicznych, co skutkuje nieprawidłowym przebiegiem takich procesów intelektualnych, jak: wnioskowanie, uogólnianie, abstrahowanie, zapamiętywanie, itp. Im niższy poziom tych zdolności, tym większe zaburzenia wszelkich form zachowań werbalnych..

Rozwój mowy osób z lekkim upośledzeniem umysłowym nie różni się zasadniczo od rozwoju mowy osób w normie intelektualnej. W sprawności językowej nie obserwuje się na tyle różnic jakościowych co ilościowe. Inaczej jest w przypadku osób upośledzonych w stopniu umiarkowanym, znacznym czy głębokim. Im większe deficyty w rozwoju intelektualnym tym większa różnica tak pod względem jakości jak i ilości przeprowadzanych operacji językowych.

W diagnozie dziecka upośledzonego intelektualnie lub podejrzenia o upośledzenie należy sprawdzić:

- rozwój psychofizycznych umiejętności warunkujących nabywanie języka (percepcja wzrokowa i słuchowa, zdolność kategoryzacji, myślenie sekwencyjne, relacyjne, pamięć itd.)

- sprawność językową bierną i czynną (rozumienie i nadawanie mowy) pod względem: fonetyczno-fonologicznym, gramatycznym, semantycznym i pragmatycznym.

Prymarną procedurą w terapii logopedycznej jest budowanie kompetencji językowej w aspekcie gramatyczno-leksykalnym i komunikacyjnym. Należy także rozwijać psychofizyczne umiejętności warunkujące nabywanie języka.