Autyzm to zaburzenie rozwojowe mające swe podłoże w zaburzeniach neurologicznych.

Jak zauważa prof. J. Cieszyńska diagnoza autyzmu dziecka przynosi ból całej rodzinie – matce, która nie może jak inne cieszyć się macierzyństwem, bo jej dziecko wykazuje głębokie zaburzenia zachowania; ojca, który czuje się bezradny wobec braku możliwości porozumienia się ze swoim dzieckiem; rodzeństwa, które z jednej strony bywa naznaczane przez rówieśników, z drugiej często czuje się zepchnięte na dalszy plan. Cierpi też dalsza rodzina, gdyż nie potrafi pomóc swoim bliskim.

Poczucie bezradności potęguje brak rzetelnych informacji naukowych na temat autyzmu oraz tych, które dotyczyłyby skutecznych metod terapii. Co więcej, istniejące klasyfikacje powodują, że lekarze długo wzbraniają się przed postawieniem diagnozy i stwierdzają autyzm wówczas, kiedy zaburzenia są już bardzo głębokie.

Tymczasem rodzice bardzo często dostrzegają na bardzo wczesnych etapach rozwoju swojego dziecka wiele niepokojących objawów i zachowań. Ważne jest, by tych spostrzeżeń nie bagatelizować, lecz szybko zareagować poddając dziecko odpowiedniej stymulacji.

Prof. Cieszyńska proponuje diagnozę, która określa zachowania jakich brak w rozwoju dziecka nie zaś opisuje zachowania zaburzone. Pojawienie się bowiem w określonym momencie życia dziecka pewnych oczekiwanych umiejętności implikuje wystąpienie kolejnych. Brak pewnych umiejętności jest podstawą do orzeczenia o zagrożeniu autyzmem.

Dlatego też należy bacznie obserwować rozwój swojego dziecka. Już 4-5 miesiąc życia pokazuje jak dziecko reaguje na dźwięki płynące z otoczenia, osoby pochylające się nad łóżeczkiem, przedmioty w zasięgu jego wzroku. Bardzo ważnym momentem jest czas ok. 9 miesiąca życia, gdy pojawia się gest wskazywania palcem i dziecko zaczyna utrzymywać pole wspólnej uwagi z dorosłym. Istotnym jest czy ok. 10-11 miesiąca życia zaczyna reagować na swoje imię, a także wiele innych czynników. Wszystkie ważne zdobycze rozwojowe dzieci opisane są w zakładce stymulacja rozwoju dziecka.

Typowymi objawami autyzmu są:
- słabo rozwijająca się mowa lub jej brak,
- słaby kontakt wzrokowy, problem z utrzymaniem pola wspólnej uwagi,
- problemy z rozumieniem emocji własnych i innych osób,
- stereotypie,
- schematyzm zachowań i języka,
- trudności z zabawą symboliczną i tematyczną,
- zachowania nadpobudliwe, agresywne lub autodestrukcyjne, popadanie w otępienie, nieuzasadnione wybuchy złego humoru, upór,
- trudności z percepcją wzrokową, słuchową i czuciową oznaczające niekiedy nadwrażliwość lub niedowrażliwość w określonych obszarach.

Podstawą terapii dzieci z zaburzeniami autystycznymi jest słowo, które ma towarzyszyć każdej podejmowanej aktywności. Język powinien być kształtowany zgodnie z rozwojem mowy dziecka. Konieczna jest równoczesna stymulacja wszystkich funkcji poznawczych.

Podczas terapii należy kontrolować pole wspólnej uwagi. Ważne jest by podczas wykonywania zadań wzrok dziecka skierowany był na materiał zadaniowy. Należy być konsekwentnym w egzekwowaniu poleceń, stosować czytelne reguły, wyeliminować bodźce prawopółkulowe oraz zapoznawać dziecko z nowymi rzeczami i zjawiskami.

W przypadkach głębokich zaburzeń autystycznych, czy w sytuacji późno rozpoczętej terapii, wówczas gdy praktycznie dziecko nie posługuje się mową najlepsze efekty daje manualne torowanie głosek (MTG) – metoda opracowana przez Panią Elżbietę Wianecką.

--------------------------------------------------------------------------------

Źródło:

1) Referaty prof. J. Cieszyńskiej wygłoszone podczas konferencji logopedycznych w Krakowie, które odbyły się dnia 27.05.2010 (temat: Autyzm – diagnoza, nowe metody terapii) i 08.06.2010 (temat: Autyzm-metody terapii humanistycznej)

2) prof. J.Cieszyńska, artykuł W poszukiwaniu utraconej miłości dostępny na portalu http://www.konferencje-logopedyczne.pl